2019 КРАЯЗНАВЕЦ З ВЯЛІКАЙ ЛІТАРЫ 2-е выданне

Кобрынская раённая цэнтралізаваная бібліятэчная сістэма

Цэнтральная раённая бібліятэка

Аддзел абслугоўвання і інфармацыі

Серыя «Асоба ў гісторыі малой радзімы»

КРАЯЗНАВЕЦ

З ВЯЛІКАЙ ЛІТАРЫ

Біябібліграфічны паказальнік

да 115-годдзя з дня нараджэння

Аляксея Міхайлавіча Мартынава

2-е выданне, дапрацаванае

і дапоўненае

Кобрын

2019

УДК 016:[908(476.7)(092)+929Мартынаў]

ББК 91.9:26.89(4Беи)

        К78

Серыя заснавана ў 2014 годзе

Складальнік:

галоўны бібліёграф аддзела абслугоўвання і інфармацыі цэнтральнай раённай бібліятэкі «Кобрынская раённая цэнтралізаваная бібліятэчная сістэма» С. Д. Курачук

К78

Краязнавецз вялікай літары : біябібліяграфічны паказальнік / Кобрынская раённая цэнтралізаваная бібліятэчная сістэма, цэнтральная раённая бібліятэка, аддзел абслугоўвання і інфармацыі ; склад. С. Д. Курачук. – 2-е выд., дапрац. і дап. – Кобрын : Цэнтральная раённая бібліятэка, 2019. — 56 с. : іл. – (Серыя «Асоба ў гісторыі малой радзімы»).

Біябібліяграфічны паказальнік прысвечаны краязнаўцу, гісторыку, выдатнаму кіраўніку, публіцысту, Ганароваму грамадзяніну горада Кобрына Аляксею Міхайлавічу Мартынаву (1904-1999). Паказальнік змяшчае працы А. М. Мартынава, літаратуру аб яго жыцці і дзейнасці. Адрасаваны ўсім тым, хто цікавіцца гісторыяй роднага краю, дасягненнямі людзей, якія ўнеслі асабісты ўклад у развіццё нашай малой радзімы.

УДК 016:[908(476.7)(092)+929Мартынаў]

ББК 91.9:26.89(4Беи)

© Кобрынская раённая цэнтралізаваная

 

               бібліятэчная сістэма, 2019

АД СКЛАДАЛЬНІКА

Біябібліяграфічны паказальнік «Краязнавец з вялікай літары» прысвечаны жыццю і дзейнасці Аляксея Міхайлавіча Мартынава, публіцыста, краязнаўца, гісторыка, выдатнага кіраўніка, Ганаровага грамадзяніна горада Кобрына. Ён унёс вялікі ўклад у захаванне гісторыка-культурных каштоўнасцей Кобрынскага раёна, быў ініцыятарам увекавечання месцаў, звязаных з гістарычнымі падзеямі на Кобрыншчыне. Многія ўстановы горада з’явіліся пры непасрэдным удзеле і намаганнях гэтага чалавека.

У нашым рэгіёне, увогуле на Брэстчыне і ў рэспубліцы, імя Мартынава добра вядома як імя чалавека — даследчыка гісторыі Кобрыншчыны, збіральніка рэдкіх дакументаў аб яе мінулым, першага і шматгадовага дырэктара музея імя А. В. Суворава, арганізатара і першага загадчыка гарадской бібліятэкі. А. М. Мартынаў не толькі збіраў матэрыялы пра кобрынскі край, але яшчэ быў выдатным папулярызатарам гэтых ведаў. Гісторыя нашага горада багата падзеямі, якія ў свой час даследаваў наш зямляк і з уласцівай яму лёгкасцю адлюстроўваў на бумазе. Аб гэтым яскрава сведчыць спіс крыніц, які ўключае яго работы.

Паказальнік мае наступную структуру:

Біяграфічны нарыс

Дакументы з сямейнага архіва

Бібліяграфічныя матэрыялы

Працы А. М. Мартынава

Працы А. М. Мартынава па тэмах:

Ваенна-гістарычны музей імя А. В. Суворава;

Вялікая Айчынная вайна на Кобрыншчыне;

1812 год на Кобрыншчыне;

ВуліцыКобрына;

Старэйшыя прафесіі на Кобрыншчыне

Аб жыцці і дзейнасці А. М. Мартынава

Алфавітны паказальнік прац

Алфавітны спіс перыядычных выданняў, матэрыялы з якіх уключаны ў паказальнік.

Раздзел «Працы А. М. Мартынава» ўключае публікацыі ў кнігах, часопісах, газетах на беларускай, рускай мовах за 1967-2010 гады. Матэрыял размешчаны ў алфавіце назваў артыкулаў.

У раздзеле «Аб жыцці і дзейнасці» творы друку згрупаваны па відах: главы, раздзелы з кніг, часопісныя і газетныя артыкулы, найбольш стабільныя электронныя рэсурсы. Кнігі размешчаны ў алфавіце аўтараў, назваў кніг, артыкулы – па гадах у зваротнай храналогіі, унутры года – у алфавіце аўтараў, загалоўкаў. Для раскрыцця зместу пры неабходнасці да запісаў даюцца кароткія даведачныя анатацыі. Уключаны артыкулы з газет на беларускай і рускай мовах за 1999-2019 гады, бібліяграфічныя выданні Кобрынскай цэнтральнай раённай бібліятэкі.

Выданне прадстаўляе больш за 100 бібліяграфічных крыніц.

Даведачны апарат прадстаўлены алфавітным паказальнікам публікацый А. М. Мартынава, алфавітным спісам перыядычных выданняў, матэрыялы з якіх уключаны ў паказальнік.

У выданні прадстаўлены асабістыя дакументы А. М. Мартынава, ілюстрацыйны матэрыял, фатаграфіі з сямейнага архіва краязнаўца і з архіваў Кобрынскага ваенна-гістарычнага музея імя А. В. Суворава, цэнтральнай раённай бібліятэкі.

Паказальнік адрасаваны студэнтам, вучням, настаўнікам, бібліятэкарам, краязнаўцам, экскурсаводам і ўсім тым, хто цікавіцца гісторыяй роднага краю, дасягненнямі людзей, якія ўнеслі асабісты ўклад у развіццё нашай малой радзімы.

БІЯГРАФІЧНЫ НАРЫС

У кожнага горада ёсць свае запаветныя імёны, якія ніколі не забываюцца. Яны, як зоркі на небасхіле, ззяюць доўга і шчодра, асвятляюць гістарычны шлях людзям, уяўляючы сабой узор служэння Айчыне. Для кабрынчан такой пуцяводнай зоркай стаў АЛЯКСЕЙ МІХАЙЛАВІЧ МАРТЫНАЎ (1904-1999).

Жыццёвы шлях А. М. Мартынава быў даўжынёй у дзевяноста пяць гадоў. Ён перажыў дзве сусветныя войны, асабіста бачыў у вочы апошняга расійскага імператара Мікалая II, быў сведкам узнікнення, росквіту і заняпаду велізарнай дзяржавы — СССР. Яго жыццё не было багатая выдатнымі падзеямі глабальнага маштабу, аднак у кожным зігзагу лёсу прысутнічаў запал — тварыць, які зрабіў яго адным з самых вядомых і паважаных асоб на Кобрыншчыне.

Аляксей Мартынаў нарадзіўся 7 жніўня (20 жніўня па новым стылі) 1904 года ў горадзе Кобрыне ў сям’і народнага настаўніка Міхаіла Якаўлевіча Мартынава і Парас-кевы Антонаўны (народжанай Пісарэвіч). Аляксей выхоўваўся ў класічнай патрыярхальнай сям’і.

З самага ранняга дзяцін-ства пачаў праяўляць выдатныя здольнасці, добра вучыўся і меў вялікі творчы патэнцыял.

З 1911 года Аляксей стаў вучыцца ў Кобрынскім прыходскім вучылішчы. Аднак у сувязі з Першай сусветнай вайной вучоба была перарвана, сям’я эвакуіравалася ў горад Рагачоў Магілёўскай губерні, дзе знаходзілася да 1922 года. Там Аляксей Мартынаў прадоў-жыў навучанне ў рэальным вучылішчы. У 1919 годзе яго бацька быў прызначаны загад-чыкам школы ў вёсцы Прыбар Гарадзецкага сельсавета. У гэтай вёсцы зімой 1920-1921 гадоў Аляксей Мартынаў стаў выкладчыкам лікбеза, а з сакавіка 1921 года працаваў настаўнікам у вёсцы Нікалаеўка.

У маі 1922 года пасля саракадзевяцігадовай службы настаўнікам раптоўна ад інсульту на 65-м годзе жыцця памёр бацька Міхаіл Якаўлевіч. Параскева Антонаўна вырашыла вярнуцца на радзіму, дзе ў бацькоў быў драўляны домік з прысядзібным участкам.

У Кобрыне Аляксей Марты-наў працаваў чорнарабочым на лесазаводзе і перабіваўся выпад-ковымі заробкамі, быў сезонным рабочым, займаўся садоўніцтвам на прысядзібным участку.

Клопат аб маці і малодшых дзецях, пастаянны недахоп грошай не дазвалялі маладому чалавеку вучыцца далей, хоць ён і вельмі цягнуўся да ведаў. Імкненне вучыцца, стаць пісьмен-ным было такім моцным, што ён заняўся самааду-кацыяй. Інтарэсы, захап-ленні былі разнастайнымі і ахоплівалі многія галіны ведаў: літаратуру, публі-цыстыку, замежныя мовы, гісторыю, мастацтва.

Аляксей самастойна вывучыў і добра валодаў англійскай, французкай, нямецкай, польскай і ўкраінскай мовамі, асвоіў эсперанта. Захапляўся чытаннем твораў класікаў сусветнай літаратуры, сам спрабаваў пісаць літаратурныя творы. Аб сур’ёзнасці захаплення літаратурнай працай свед-чыць перапіска з рускімі пісьменнікамі і выдаўцамі, якія жылі ў эміграцыі ў краінах Заходняй Еўропы. Захаваліся пісьмы да яго ад Міхаіла Арцыбашава, Марка Алда-нава, Міхаіла Асаргіна. Было пасланне і ад Івана Буніна, які ўбачыў у Мартынаве зерне таленту і рэкамендаваў яму не кідаць заняткі літаратурай, але адначасова раіў мець

больш стабільную крыніцу даходаў.

Любоў да літаратуры прайшла праз усё жыццё, творчы шлях Аляксея Мартынава. Самастойныя пробы пяра ўвянчаліся з’яўленнем шэрагу цікавых апавяданняў і аповесці. Першая сусветная вайна, жахі, якія перажывалі людзі ў той час, назаўсёды захаваліся ў яго памяці. У дваццаць чатыры гады хлопец напісаў апавяданне «Дух вайны», аповесць «Уладальнік свету», у якіх прадстаўлены яго разважанні аб вайне, спробы выказаць сваё філасофскае светаадчуванне.

У доме Мартынавых захавалася багацейшая бібліятэка ўнікальных кніг, сцены ўпрыгожваюць партрэты любімых пісьменнікаў і паэтаў, што сведчыць аб пачуцці глыбокай павагі да літаратуры, кнігі. Літаратурная і публіцыстычная спадчына самога Аляксея Міхайлавіча і сёння карыстаецца вялікай папулярнасцю ў аматараў літаратуры, краязнаўства, гісторыі.

Талент заўсёды шматгранны. Вось і ў асобе Аляксея Мартынава гэта яскрава бачылася. Не апошняе месца ў шырокім спектры захапленняў нашага героя займала маля-ванне. У сямейным архіве сустра-каюцца арыгінальныя карандаш-ныя партрэтныя і гістарычныя замалёўкі, якія здзіўляюць даклад-насцю адлюстравання і падмеча-нага характару. Гэтыя мініяцюры пераконваюць нас у абгрунтоў-насці жадання Міхаіла Якаўлевіча Мартынава паслаць сына вучыцца ў Пецярбургскае мастацкае вучылішча, але войны і рэвалюцыя паўсталі на шляху да мары.

Апяксей Мартынаў не атрымаў дыплома аб вышэйшай адукацыі, але самаадукацыя зрабіла яго адным з самых адукаваных людзей. Не існавала такога пытання, якое магло б застаць Аляксея Міхайлавіча знянацку. А размаўляць ён мог гадзінамі на самыя розныя тэмы з самымі кампетэнтнымі людзьмі нават у спецыяльных галінах навук.

Пасля ўз’яднання Заходняй Беларусі з БССР у 1939 годзе А. Мартынава ўзялі на працу ў Часовае ўпраўленне Кобрынскага ўезда: спачатку наладжваць службу сувязі, потым арганізоўваць гарадскую бібліятэку, загадваў якой ён да пачатку Вялікай Айчыннай вайны.

А. М. Мартынаў — першы загадчык кобрынскай бібліятэкі. У 1939 годзе пад бібліятэку быў адведзены невялікі драўляны дом па вуліцы Суворава. Сюды былі звезены кнігі і абсталяванне з іншых бібліятэк, на адрас бібліятэкі сталі паступаць пасылкі з кнігамі з ўсходніх раёнаў рэспублікі. Была праведзена неабходная апрацоўка літаратуры, і да канца 1939 года ў бібліятэку прыйшлі першыя чытачы. Атрымалася нават адкрыць невялікую чытальную залу. Да лета 1941 года кніжны фонд налічваў 14 тысяч экзэмпляраў, колькасць чытачоў складала больш за 2.000.

У час фашысцкай акупацыі Мартынаву ўдалося пазбегнуць прымусовай мабілізацыі на работы ў Германіі. 3 мая 1942 года ён працаваў кладаўшчыком і бляхаром у будаўнічай фірме. Супрацоўнічаў з падпольшчыкамі і партызанамі, стаў сувязным партызанскага атрада імя Чапаева, выконваў разведвальныя заданні ў тыле ворага, якія атрымліваў ад оперупаўнаважанага партызанскай брыгады імя Чапаева С. І. Шмырова. Аляксей Мартынаў рызыкаваў жыццём, калі дзякуючы сваёй пісьменнасці і назіральнасці, па заданні штаба Чырвонай Арміі нанёс на карту роднага горада схему размяшчэння варожых дотаў і іншых кропак абароны, таксама месцы дыслакацыі вайсковых злучэнняў фашыстаў і перадаў яе наступаючым савецкім войскам.

Кобрын быў вызвалены ад фашысцкіх акупантаў у ноч на 20 ліпеня 1944 года, а ўжо 22 ліпеня на нарадзе актыву ў райкаме КПБ на Аляксея Мартынава ўсклалі абавязак у самы найкарацейшы тэрмін наладзіць адпавед-ную работу бібліятэкі. Вырашана было заняць невялікі цагляны асабняк па вуліцы Савецкай. У памяшканні былой кнігарні Мартынаву ўдалося знайсці шмат разнастайных кніг: частка іх была з бібліятэкі, шмат кніг прынеслі жыхары, астатнія — з запасаў крамы. І зноў бібліятэка дзякуючы намаганням А. Мартынава адрадзілася і пачала працаваць.

У жніўні 1946 года А. М. Мартынаў быў прызначаны дырэктарам Кобрынскага ваенна-гістарычнага музея імя А. В. Суворава. Само яго назначэнне на гэту пасаду было незвычайным. Справа ў тым, што на кіруючыя, а асабліва пасады ў галіне ідэалогіі, тады ставілі толькі камуністаў, у выключных выпадках – перспек-тыўных камсамольцаў. Мартынаў не быў ні тым, ні другім. I толькі

жыццё даказала, што ўлада не памылілася, назначыўшы дырэктарам музея менавіта Аляксея Мартынава, «беспартыйнага бальшавіка».

Домік Суворава дастаўся нашаму герою ў даволі сумным стане. У ліпені 1944 года перад воінамі-вызваліцелямі паўстаў толькі каркас будынка з пера-кошанымі сценамі і трухлявым гонтавым дахам. Фашысцкія акупанты выкарыстоўвалі яго ў якасці… канюшні. А мясцовыя жыхары ледзь не разабралі будынак на дровы.

Дзякуючы старанням і энтузіязму Аляксея Мартынава ён не толькі ацалеў, але і стаў візітнай карткай Кобрына, атрымаў вядомасць за межамі Беларусі.

Трыццаць два гады Аляксей Міхайлавіч прабыў на «капітанскім мосціку» музея, усяго сябе аддаваў любімай справе.

Пабываў у шэрагу краін, больш чым у 150 гарадах свету, выкарыс-тоўваў здабытыя звесткі і экспанаты для папаў-нення ўстановы. Аб тым, як дырэктар папаўняў музей новымі экспанатамі, ходзяць цэлыя легенды. Так, калі ў горадзе Ізмаіле былі знойдзены ядры для гармат далёкага сувораўскага часу, ён паехаў за тысячы кіламетраў і прывёз іх у чамаданах.

Бясцэнную зброю XVIII стагоддзя даставіў з Ленінграда: вёз яе ў рэчавым мяшку ў агульным вагоне цягніка, паклаўшы яго пад галаву замест падушкі, каб не ўкралі па дарозе.

Хоць сувораўскі музей і быў любімым дзіцём Аляксея Мартынава, ён не абмяжоўваўся толькі выкананнем сваіх службовых абавязкаў. Адначасова на працягу амаль сямі гадоў (з 1965 па 1972 год) на грамадскіх пачатках узначальваў раённае аддзяленне таварыства аховы помнікаў гісторыі і культуры. На гэтай пасадзе ён шмат зрабіў не толькі па захаванні існуючых помнікаў, але таксама і па ініцыіраванні работ па ўвекавечанні месцаў, звязаных з гістарычнымі падзеямі на тэрыторыі Кобрыншчыны.

У 1974 годзе да 30-годдзя вызвалення Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў па ініцыятыве Аляксея Міхайлавіча і пры яго непасрэдным удзеле былі ўстаноўлены 24 абеліскі з мемарыяльнымі дошкамі, прысвечанымі падзеям Вялікай Айчыннай вайны.

Дзякуючы актыўнай дзейнасці Апяксея Міхайлавіча ў 1948 годзе быў заснаваны парк культуры і адпачынку імя А. В. Суворава, першы дырэктар якога Васілій Іванавіч Харытанюк быў блізкім сябрам Мартынава. У 1950 годзе па яго ініцыятыве ўстаноўлены два бюсты Суворава (адзін каля музея, другі ў парку), а ў 1964-м — помнік А. В. Сувораву ў цэнтры горада работы ленінградскага скульптара В. С. Чабатарова.

Аляксей Міхайлавіч правёў вялікую работу па ўстанаўленні даты першага пісьмовага ўпамінання аб горадзе Кобрыне, і яго родны горад нарэшце набыў свой дзень нараджэння.

Мартынаў не толькі збіральнік матэрыялаў пра свой край, але яшчэ і выдатны папулярызатар гэтых ведаў. Імкненне падзяліцца сваімі знаходкамі заахвоцілі Аляксея Міхайлавіча ўзяцца за пяро. Гісторыя нашага горада багата падзеямі, якія ў свой час даследаваў наш зямляк і з уласцівай яму лёгкасцю выказваў на бумазе. Асабліва каштоўна тое, што яго веды заснаваны не толькі на годных увазе публікацыях, а першым чынам, на першакрыніцах: дакументах, архіўных матэрыялах, музейных экспанатах, помніках. Нездарма яго артыкулы сталі першакрыніцай па вывучэнні і асэнсаванні мінулага роднага краю. Пяру А. М. Мартынава былі падуладны ўсе тэмы гісторыі Кобрыншчыны, пачынаючы з падзей першых летапісаў і заканчваючы рэаліямі сучаснага жыцця. Па крупінках сабраныя факты, падзеі, легенды і ўспаміны склалі аснову яго шматлікіх артыкулаў і нарысаў пра родны край. Публікацыі Аляксея Мартынава ў друку гістарычна аргументаваны, заснаваны на пэўных крыніцах, і ў гэтым іх вялікая каштоўнасць.

У Аляксея Міхайлавіча не было ні навуковай ступені, ні навуковага звання, ні нават вышэйшай адукацыі, але ён быў чалавекам энцыклапедычных ведаў. Асновы сваёй сапраўды выключнай эрудыцыі А. Мартынаў набыў ва ўпартай працы над кнігамі, часопісамі, архіўнымі дакументамі. Здзіўляе і ўражвае глыбіня яго таленту, шырыня спектру даследаванняў, працаздольнасць, апан-

танасць даследчыка. Пры гэтым кожны гістарычны факт скрупулёзна правяраўся і ўдакладняўся, а любое напісанае слова было ўзважана, абдумана. Шматгадовая карпатлівая праца ў архівах, уласныя назіранні, зносіны са стара-жыламі, шырокія веды ў вобласці лінгвістыкі зрабілі вынікі краязнаўчых даследаванняў нашага земляка цікавымі, пазнавальнымі, папулярнымі і карыснымі.

Сціплы, але мудры, стрыманы, але настойлівы, А. М. Мартынаў падымаў такія пласты гістарычнага матэрыялу, што могуць пазайздросціць і прафесіяналы-гісторыкі. Трэба адзначыць, што краязнаўчая дзейнасць Аляксея Міхайлавіча дазволіла запоўніць «белыя» старонкі гісторыі горада, кобрынскага краю.

Нездарма гараджане называлі Мартынава «жывой гісторыяй Кобрына». Усё, што адбывалася ў горадзе, не праходзіла міма яго, ён быў сведкам усяму. Ды і ўвогуле, гэты чалавек да самых маленькіх драбніц ведаў гісторыю кожнай вуліцы, кожнага старога дома і паступова стаў захавальнікам гісторыі горада, дзе нарадзіўся, вырас і адбыўся як асоба.

Архівы А. М. Мартынава, якія ён карпатліва збіраў, дапамаглі ў выданні галоўнай кнігі Кобрыншчыны — гісторыка-дакументаль-най хронікі «Памяць. Кобрынскі раён». У кнізе шмат артыкулаў, якія напісаў Аляксей Міхайлавіч.

I на пенсіі А. М. Мартынаў, нягледзячы на ўзрост, не збавіў тэмп дзейнасці на абраным шляху. Па спрэчных пытаннях гісторыі да яго звярталіся як у своеасаблівае бюро даведак.

Пераймаючы сувораўскія традыцыі, Мартынаў умацоўваў дух, стамляючы цела. Мала хто ведаў, што, захварэўшы сухотамі лёгкіх у трыццацігадовым узросце, ён вылечыўся самастойна гала-даннем і з таго часу да ўрачоў больш не звяртаўся. Абавязковым элементам яго жыцця сталі ёга і плаванне. Адзіным сродкам перасоў-вання па вуліцах горада, прычым да апошніх дзён жыцця, служыў яму ровар.

Высокі інтэлект, дыпламатычнасць, уменне аб’ек-тыўна ацаніць магчымасці кожнага чалавека, тактоўнасць у зносінах, тонкі гумар, а часам і лёгкая іронія прыцягвалі да яго людзей. Ён ніколі нікога не крыўдзіў і не прыніжаў. Прысутная сціпласць не дазваляла Мартынаву прасіць для сябе і за сябе. Але, калі трэба было папрасіць ці вырашыць пытанне на карысць агульнай справы, роўных яму ў гэтым не было.

15 лістапада 1999 года ў 95-гадовым узросце Аляксей Міхайлавіч Мартынаў памёр.

За актыўную краязнаўчую работу ён узнагароджаны медалём імя Н. К. Крупскай, мноствам грамат, імяннымі падарункамі.

За шматгадовы ўдзел у культурна-асветніцкай рабоце, вялікі ўклад у вывучэнне і прапаганду гістарычнай спадчыны Кобрыншчыны, актыўную жыццёвую пазіцыю і ў сувязі з 710-годдзем горада Кобрына Аляксей Міхайлавіч Мартынаў у 1997 годзе ўдастоены звання «Ганаровы грамадзянін горада Кобрына» (рашэнне Кобрынскага гарадскога выканаўчага камітэта № 534 ад 16.09.1997).

Памяць пра А. М. Мартынава не згасла. На доме, дзе ён жыў (вуліца Чырвонаармейская, 39), усталявана мемарыяльная дошка.

Імем Мартынава названа адна з новых вуліц горада.

Працуюць у горадзе арганізацыі, у вытокаў якіх ён стаяў — установа сувязі, бібліятэка. Паспяхова развіва-ецца ваенна-гістарычны музей імя А. В. Суворава, якому Аляксей Міхайлавіч Мартынаў даў жыццё і доўгія гады знаходзіўся ў яго руля, і які сёння шырока вядомы і ў Рэспубліцы Беларусь, і далёка за яе межамі.

Але, безумоўна, лепшая ўзнагарода — добрая памяць пра яго ў сэрцах кабрынчан.

У 2014 годзе ўся грамадскасць Кобрыншчыны адзначыла 110-годдзе з дня нараджэння Аляксея Міхайлавіча Мартынава. У Кобрынскім ваенна-гістарычным музеі імя А. В. Суворава адбылося святочнае мерапрыемства «У нагу з ХХ стагоддзем», прысвечанае гэтай даце. Ушанаваць памяць неардынарнага чалавека, захавальніка гісторыі Кобрыншчыны прыйшлі людзі, якія ведалі яго асабіста, прыхільнікі яго дзейнасці. Успаміналі юбіляра і ў цэнтральнай раённай бібліятэцы, дзе да асобы А. М. Мартынава ставяцца з асаблівай павагай. На базе сярэдняй школы № 1 г. Кобрына адбылася важная падзея для краязнаўцаў Кобрыншчыны — раённыя краязнаўчыя чытанні, прысвечаныя знакамітаму земляку. Аляксей Міхайлавіч і яго сям’я ў свой час мелі самае прамое дачыненне да гэтай установы: тут у свой час працаваў яго бацька, тут вучыўся ён сам і яго будучая жонка.

У 2019 годзе прайшла навукова-практычная канферэнцыя «Мартынаўскія чытанні», сабраўшы гісторыкаў, краяз-наўцаў, прадстаўнікоў духавенства і грамадскіх арганізацый. Канферэнцыю прымеркавалі да 115-годдзя з дня нараджэння Аляксея Міхайлавіча Марты-нава. Дарэчы, мерапрыемства вырашана зрабіць рэгулярным. Запланавана право-дзіць яго раз у пяць гадоў — да юбілейных дат з дня нараджэння нашага знакамітага

      земляка.

Краязнавец з вялікай літары — такі тытул па праве носіць старэйшы даследчык Кобрыншчыны Аляксей Міхайлавіч Мартынаў, які пакінуў багатую спадчыну, глыбокі след у гісторыі горада і ў душах кабрынчан. Выдатны кіраўнік, гісторык, публіцыст, Ганаровы грамадзянін горада Кобрына, Ганаровы член рэспублікан-скага грамадства аховы помнікаў гісторыі і культуры. Вялікі інтэлектуал, найцікавейшы субяседнік, старэйшы жыхар Кобрына, проста добры, сціплы, з тонкім гумарам і тонкім густам чалавек.

Легендарны для нас, кабрынчан, чалавек.Жыхары Кобрына ўдзячны лёсу за тое, што ў горадзе жыў такі ўнікальны даследчык і летапісец, як А. М. Мартынаў. Менавіта на такіх людзях, як ён, неабыякавых, сапраўдных патрыётах, трымаецца наша зямля. Пажадаем жа, каб і наступныя пакаленні любілі і вывучалі наш край так, як гэта рабіў АЛЯКСЕЙ МІХАЙЛАВІЧ МАРТЫНАЎ.

У 24 гады А. Мартынаў напісаў апавяданне «Дух вайны»

Станоўчыя водзывы аб літаратурнай творчасці А. Мартынава                     ў пісьмах М. Арцібашава, М. Асаргіна

БІБЛІЯГРАФІЧНЫЯ МАТЭРЫЯЛЫ

ПРАЦЫ А. М. МАРТЫНАВА

1. Аб нашым музеі : славутыя месцы раёна / А. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1976. – 10 чэрвеня.

2.Адкуль пайшоў горад… / А. Мартынаў // Каму-ністычная праца. – 1972. – 11 студзеня.

Да 685-годзя г. Кобрына.

3. Бежанская эпапея / А. М. Мартынаў // Памяць. Кобрынскі раён : гісторыка-дакументальная хроніка. – Мінск, 2002. – С.79.

4. Беженская эпопея : страницы истории / Алексей Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1999. – 28 крас., 19 крас., 26 мая, 9 чэрв. ; Кобрин-информ. – 2009. – 2 июля, 13 авг.

Как отразилась Первая мировая война на судьбах жителей Кобринщины начала XX столетия.

5. Биография юбиляра / А. Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1995. – 12 верасня. — С. 2.

К 60-летнему юбилею СШ № 2 г. Кобрына — о школе-юбиляре и об истории образования в Кобрине с начала XX столетия.

6. Боль глыбокага тылу / Алексей Мартынаў // Камуністычная праца. – 1989. – 8 ліпеня.

1942 год на Кобрыншчыне.

7. Во славу русского оружия : к 175-летию Отечест-венной войны 1812 года / А. Мартынов // Заря. – 1987. – 6 августа.

8. Войны ў гісторыі нашага горада / А. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1987. – 26 лют., 7 сак., 10 сак.

9. Войны в истории Кобринщины / Алексей Мартынов // Кобрин-информ. – 2009. – 12 февраля, 12 марта.

10. Впору бить тревогу, или Как же дошли мы до жизни такой? / А. Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1996. – 6 студзеня. – С. 2.

Книготорговое дело в Кобрине.

11. Вуліца, якая носіць імя У. І. Леніна / А. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1970. – 4 красавіка.

12. Вымершие и умирающие профессии: история / А. Мартынов // Кобрин-информ. – 2010. – 1 июля. – С. 6.

О профессиях на Кобринщине: гончары, фонар-щики, шабесгои, стекольщики, цегельщики, извозчики, молотебщики.

13. Вялікі спіс крывавы / Аляксей Мартынаў // Каму-ністычная праца. — 1988. — 19 красавіка.

Аб расправах над мірным насельніцтвам у 1942-1943 гадах, у тым ліку в. Каменка, Рэчыца.

14. Галоўная плошча : з гісторыі горада / А. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1972. – 24 ліпеня.

15. Дванаццаты памятны год : да 175-й гадавіны Айчыннай вайны 1812 года / А. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1987. – 30 ліпеня. – С. 2.

16. Дняпроўска-Бугскі канал / А. М. Мартынаў // Памяць. Кобрынскі раён : гісторыка-дакументальная хро-ніка. – Мінск, 2002. – С. 419-420.

17. Довоенные улицы Кобрина / А. М. Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1993. – 9 студзеня. – С. 2.

18. Дом Суворава рэстаўруецца / А. Мартынаў // Ка-муністычная праца. – 1978. – 3 жніўня.

Аб кобрынскім музеі.

19. Дык якім быў замак? : старонкі гісторыі / А. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1990. – 23 жніўня. –

С. 2.

Кобрынскі замак (1597 г.)

20. З гісторыі аховы здароўя на Кобрыншчыне /

А. М. Мартынаў // Памяць. Кобрынскі раён: гісторыка-дакументальная хроніка. – Мінск, 2002. – С. 134-136.

21. З успамінаў / А. М. Мартынаў // Памяць. Кобрынскі раён : гісторыка-дакументальная хроніка. – Мінск, 2002. – С. 416-417.

З успамінаў А. М. Мартынава аб адкрыцці гарадской бібліятэкі ў Кобрыне.

22. Знамянальная гадавіна : старонкі гісторыі / А. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1989. – 20 чэрвеня.

Да 400-годдзя з дня прысваення Кобрыну магдэбургскага права.

23. Калі Кобрын дарыўся…: старонкі гісторыі / А. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1987. – 29 студзеня.

24. Кобрин: знай свой край / А. Мартынов // Заря. – 1973. – 31 августа. – С. 4.

25. Кобринские гербы / А. Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1998. – 23 верасня.

26. Кобрын: ліпень 1944-га / А. Мартынаў // Камуніс-тычная праца. – 1989. – 20 ліпеня.

27. Кобрынская пошта / А. М. Мартынаў // Памяць. Кобрынскі раён : гісторыка-дакументальная хроніка. – Мінск, 2002. – С. 417-419.

З гісторыі Кобрынскай пошты.

28. Кобрынскі замак / А. М. Мартынаў // Памяць. Кобрынскі раён : гісторыка-дакументальная хроніка. – Мінск, 2002. – С. 39-40.

29. Кобрынскія кірмашы: з гісторыі горада / А. М. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1990. – 17 сакавіка. – С. 2–3.

30. Кобрынскія чыгуначнікі ў рэвалюцыі 1905 года / А. М. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1971. – 30 лістапада.

31. Кобринское действо: страницы истории / А. Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1997. – 8 мая, 14 мая, 21 мая.

Об отправке Суворова из Кобрина в ссылку.

32. Кобринщина на географических картах / А. Мартынов // Кобрин-информ. – 2009. – 8 января. – С. 6.

33. Кому дарили Кобрин?: рукописи не горят / Алексей Мартынов // Кобрынскі веснік. – 2002. – 14 жніўня. – С. 3.

34. Конец «мещанских» улиц / А. Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1993. – 5 чэрв., 9 чэрв., 12 чэрв.

Об исчезновении мещанского сословия на Кобринщине.

35. Крык душы, або Трыумф публічнасці : вяртаю-чыся да надрукаванага / А. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1990. – 20 лютага. — С. 2.

Разважанні аб чарговым пасяджэнні гарадской дыскусійнай трыбуны, прысвечаны пытанням законнасці і правапарадку.

36. Лёс архіваў нашага горада : старонкі гісторыі / А. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1987. – 6 студзеня. – С. 3.

37. Мармуровыя вехі гісторыі: нашы слаўныя даты / А. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1979. – 13 верасня.

Аб мемарыяльных дошках, прысвечаных уз’яд-нанню беларускіх зямель з БССР у верасні 1939 г.

38. Мартыралог кобрынскага яўрэйства / А. М. Мартынаў // Памяць. Кобрынскі раён : гісторыка-дакумен-тальная хроніка. – Мінск, 2002. — С. 152-154.

Аб знішчэнні фашыстамі яўрэйскага насельніцтва Кобрына.

39. Межы мяняла гісторыя / А. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1987. – 7 лютага.

За сваю шматвекавую гісторыю тэрыторыя, якая называецца «Кобрыншчына», шмат разоў істотна мянялася.

40. «Мещанская улица»: старонкі гісторыі / А. Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1993. – 17 крас., 21 крас.

41. Музею імя Суворава – 20 год / А. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1968. – 14 мая.

42. Музею – 30 лет / А. Мартынов // Заря. – 1978. – 9 июня.

43. Музею 40 гадоў / А. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1988. – 9 мая.

44. На «крэсах усходніх» / А. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1987. – 6 чэрвеня. – С. 2.

Кобрын у 1915-1927 гг.

45. На паверхні і ў глыбіні : ці будуць у Кобрыне археалагічныя раскопкі? / А. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1990. – 26 мая.

46. На парозе новага часу / А. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1987. – 23 чэрвеня. – С. 2.

Кобрын у 1939 годзе.

47. На переломе веков: история / А. Мартынов // Кобрин-информ. – 2009. – 11 июня. – С. 26.

Кобрин в конце XIX – начале XX веков.

48. Непростая судьба главного памятника города: исторические памятники Кобринщины / А. Мартынов // Кобрин-информ. — 2010. – 16 сентября. – С. 6.

Исторические памятники Кобринщины, в т. ч. памятник в честь победы в Отечественной войне 1812.

49. Новыя паступленні музея імя Суворава / А. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1967. – 9 верасня.

50. О земле-кормилице…: страницы истории / А. Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1997. – 19 ліст., 26 ліст., 10 снеж., 13 снеж., 20 снеж., 24 снеж., 28 студз., 31 студз.

О характере землепользования на Кобринщине.

51. «Одумерщина»: страницы нашей истории / А. Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1997. – 6 жн., 13 жн.

О водной артерии нашего города – реке Мухавец.

52. Оккупационные будни / А. Мартынов // Коб-рынскі веснік. – 1995. – 28 красавіка.

53. Пад гнетам свастыкі / А. Мартынаў // Камуніс-тычная праца. – 1988. – 30 красавіка, 7 мая.

Кобрын у 1941-1944 гг.

54. Памяти кобринского еврейства: страницы истории / А. Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1993. – 27 студз., 30 студз.

55. Першыя органы Савецкай улады / А. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1976. – 17 лютага.

Кобрынскі павятовы ваенна-рэвалюцыйны камітэт дзейнічаў з 31 ліпеня па 13 верасня 1920 года.

56. Первая «Просвита» в Кобрине / Алексей Мартынов // Берестейський край. – 1996. – березень. –

С. 3.

В конце 20-х годов в Кобрине возникло украинское культурно-просветительное общество.

57. Першыя ахвяры вайны / А. Мартынаў // Каму-ністычная праца. – 1988. – 14 красавіка.

Першыя гады акупацыі на Кобрыншчыне.

58. Под гнетом свастики: история / А. Мартынов // Кобрин-информ. – 2010. – 18 марта, 15 апреля, 6 мая.

Великая Отечественная война на Кобринщине.

59. Подых навальницы / А. Мартынаў // Камуніс-тычная праца. – 1987. – 13 чэрвеня. – С. 2.

Напярэдадні 1939 года.

60. Полонизация, русификация и прочие «зации»: история глазами современника / А. Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1996. – 1 лют., 21 лют., 28 лют. ; 2 сак., 6 сак., 23 сак., 27 сак. ; 6 крас., 10 крас., 17 крас., 25 крас., 18 мая, 22 мая ; 15 чэрв.

Полонизация – «евреизация».

61. Полонизация, русификация и прочие «зации» : история глазами современника / А. Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1996. — 1 лют., 21 лют., 28 лют. ; 2 сак, 6 сак, 23 сак., 27 сак. ; 6 крас., 10 крас., 17 крас., 25 крас. ; 18 мая, 22 мая ; 15 чэрв.

Германизация.

62.Полонизация-ополячивание. / А. Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1996. – 1 лют., 21 лют., 28 лют. ; 2 сак., 6 сак., 23 сак., 27 сак. ; 6 крас., 10 крас., 17 крас., 25 крас. ; 18 мая, 22 мая ; 15 чэрв.

63. Полонизация, русификация и прочие «зации» : история глазами современника / А. Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1996. – 1 лют., 21 лют., 28 лют. ; 2 сак., 6 сак., 23 сак., 27 сак. ; 6 крас., 10 крас., 17 крас., 25 крас. ; 18 мая, 22 мая ; 15 чэрв.

Русификация.

64.Полонизация, русификация и прочие «зации»: история глазами современника / А. Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1996. – 1 лют., 21 лют., 28 лют. ; 2 сак., 6 сак., 23 сак., 27 сак. ; 6 крас., 10 крас., 17 крас., 25 крас. ; 18 мая, 22 мая ; 15 чэрв.

Советизация.

65. Полонизация, русификация и прочие «зации» : история глазами современника / А. Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1996. – 1 лют., 21 лют., 28 лют. ; 2 сак., 6 сак., 23 сак., 27 сак. ; 6 крас., 10 крас., 17 крас., 25 крас. ; 18 мая, 22 мая ; 15 чэрв.

Украинизация.

66. Полонизация, русификация и прочие «зации» : история глазами современника / А. Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1996. — 1 лют., 21 лют., 28 лют. ; 2 сак., 6 сак., 23 сак., 27 сак. ; 6 крас., 10 крас., 17 крас., 25 крас. ; 18 мая, 22 мая ; 15 чэрв.

Белорусизация.

67. Помнит Брестчина 1812 г. : история / А. Мартынов // Кобрин-информ. – 2009. – 14 мая. – С. 26.

Отечественная война 1812 г., Кобринский бой, памятники.

68. Потерянное двадцатилетие : история / А. Мартынов // Кобрин-информ. – 2009. – 15 октября, 10 декабря. – С. 6.

69. Потерянное двадцатилетие : к 70-летию воссоединения Западной Беларуси с БССР / А. Мартынов // Кобрынскі веснік. – 2009. – 8 красавіка. – С. 4.

70. «…Припомним, как билися деды  в двенадцатый памятный год»: рукописи не горят / Алексей Мартынов // Кобрынскі веснік. – 2002. — 3 жніўня. – С. 6.

1812 год на Кобринщине.

71. Прогулка по Первомайской улице [Электронный ресурс] / А. М. Мартынов // Мой Кобрин. – Режим доступа: http://ikobrin.ru/martinov-13.php. – Дата доступа: 17.07.2018.

72. Профессии прошлого / А. Мартынов // Кобрин-информ. – 2010. – 16 сентября. – С. 6.

В безвозвратное прошлое уходят и некоторые профессии, представителей которых в свое время на Кобринщине было немало.

73. Рэлігія ў жыцці Кобрыншчыны / А. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1990. – 15 мая, 17 мая, 19 мая.

74. Религия в жизни Кобринщины: история / А. Мартынов // Кобрин-информ. – 2009. – 12 марта, 2 апреля.

75. Рождественские святки в древнем Кобрине / А. Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1993. – 6 студзеня. – С. 2.

76.Рэха рэвалюцыі ў Кобрыне : да 70-годдзя першай рускай рэвалюцыі / А. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1975. – 4 снежня. – С. 4.

77. Самы стары дом: з гісторыі Кобрына / А. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1967. – 29 жніўня.

78. Свабоду прынесла Расія / А. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1978. – 12 верасня.

У 4-ым аддзеле экспазіцыі музея адна з тэм прысвечана гераічнай эпапеі вайны 1877-1878 гг.

79. Свидетель нашей истории / Алексей Мартынов // Кобрынскі веснік.– 1997. –12 красавіка. – С. 2.

Спасский монастырь.

80. Старейшие профессии Кобринщины : история / А. Мартынов // Кобрин-информ. – 2011. – 28 апреля. – С. 6.

81. Старейшие профессии Кобринщины / Алексей Мартынов // Кобрин-информ. – 2011. – 10 февраля. – С. 6.

О профессиях на Кобринщине: колодезники, гон-тари, стрехари, тряпичники, мельники, пильщики, мадьяры, зонтичники, пастухи, дровосеки.

82. Старейшие профессии Кобринщины : история / Алексей Мартынов // Кобрынскі веснік. – 2011. — 20 студзеня.

О профессиях на Кобринщине: почтальон, комис-сионеры, паны, хлебопеки, паробки, повивальные бабки.

83. Старейшие профессии Кобринщины / Алексей Мартынов // Кобрин-информ. – 2011. – 27 января. – С. 6.

О профессиях на Кобринщине: прачки, кузнецы, балагулы.

84. Старейшие профессии Кобринщины / Алексей Мартынов // Кобрин-информ. – 2010. – 14 октября. – С. 6.

О профессиях на Кобринщине: меднолитейное дело, лодочники, бруковщики, глашатаи, водовозы, трубочисты, жерновщики.

85. Старейшие профессии Кобринщины / Алексей Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1995. – 14 студзеня.

О профессиях на Кобринщине: меднолитейное дело, лодочники, бруковщики, глашатаи, водовозы, трубочисты, жерновщики.

86. Старейшие профессии Кобринщины / Алексей Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1995. – 18 студз., 20 студз., 21 студз.

О профессиях на Кобринщине: прачки, кузнецы, балагулы, колодезники, гонтари, стрехари, тряпичники, мельники, пильщики, мадьяры, зонтичники, пастухи, дровосеки.

87. Старые казармы: страницы истории / А. Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1996. – 21 жніўня.

88. Сувораў у Кобрыне / Аляксей Мартынаў // Брэст: літаратурна-мастацкі альманах. – Брэст, 1958. – С. 176–183.

А. В. Сувораў і Кобрынскі Ключ.

89. Суворовский манёвр через годы…: между прошлым и будущим / Алексей Мартынов // Буг. СЭЗ Брест. – 1997. — № 4. – С. 46-47.

К 50-летию Кобринского музея им. А. В. Суворова.

90. Судьбоносный 1939 : история / А. Мартынов // Кобрин-информ. – 2010. –6 января. – С. 6.

91.Сумбурные заметки о земле-кормилице Кобрин-щины / А. Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1997. – 6 вер., 10 вер., 27 вер., 8 кастр., 15 кастр., 18 кастр., 22 кастр.

92. Так начиналась война: история / А. Мартынов // Кобрин-информ. – 2010. – 11 февраля. – С. 6.

1941 год на Кобринщине.

93. Так создавался музей / А. Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1993. – 10 сак., 13 сак., 17 сак.

94. Тем временем в городе / Алексей Мартынов // Кобрынскі веснік. – 2012. – 21 ліпеня. – С.3.

Об освобождении Кобрина.

95. Три юбиляра : страницы истории / Алексей Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1997. – 4 студз., 11 студз., 22 студз., 29 студз. ; 5 лютага.

Юбилеи: официальное открытие 1 декабря 1846 г. сквозного движения по Московско-Варшавскому шоссе, завершилась реконструкция Днепровско-Бугского канала, 125-летний юбилей начала эксплуатации Московско-Варшавской железной дороги.

96. У истоков / А. Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1996. – 9 кастр., 12 кастр., 23 кастр., 30 кастр. ; 1 ліст., 6 ліст., 9 ліст.

97. У Кобрыне 70 гадоў назад : старонкі гісторыі / А. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1990. – 31 ліпеня.

Падзеі савецка-польскай вайны 1919-1920 гг. на Кобрыншчыне.

98. Уладатрымальнікі : старонкі гісторыі / Аляксей Мартынаў // Камуністычная праца. – 1990. – 27 сакавіка. – С. 2-3.

99. Умершие и умирающие профессии: страницы истории / А. Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1995. – 2 лют., 4 лют., 11 лют., 18 лют.

100. Умолчание зазорно, или Загубленный мемориал / А. Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1994. – 23 лістапада. – С. 2.

Воинские кладбища Первой мировой войны.

101. Унія на Кобрыншчыне : старонкі гісторыі / А. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1990. – 6 студзеня.

Аб гісторыі ўвядзення ўніяцтва на Кобрыншчыне.

102. Чем жили раньше кобринчане?.. : рукописи не горят / Алексей Мартынов // Кобрынскі веснік. – 2002. – 28 снежня.

103. Что в имени твоем, улица? / Алексей Мартынов // Кобрынскі веснік. – 2002. – 27 ліпеня.

104.Што было…/ А. М. Мартынаў // Памяць. Кобрынскі раён : гісторыка-дакументальная хроніка. – Мінск, 2002. – С. 396-397.

З успамінаў А. М. Мартынава аб аднаўленні народнай гаспадаркі ў пасляваенны час.

105. Юбилярам – 430: страницы истории / А. Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1993. – 26 чэрвеня.

Деревни Кобринщины — юбиляры.

106. Это наша история / А. Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1991. – 22 студзеня.

О судьбах исторических памятников Кобрина.

ПРАЦЫ А. М. МАРТЫНАВА

па тэмах

Ваенна-гістарычны музей

імя А. В. Суворава

107. Аб нашым музеі: славутыя месцы раёна / А. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1976. – 10 чэрвеня.

108. Дом Суворава рэстаўруецца / А. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1978. – 3 жніўня.

Аб кобрынскім музеі.

109. Музею імя Суворава – 20 год / А. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1968. – 14 мая.

110. Музею – 30 лет / А. Мартынов // Заря. – 1978. – 9 июня.

111. Музею — 40 гадоў / А. Мартынаў // Камуністыч-ная праца. – 1988. – 9 мая.

112. Новыя паступленні музея імя Суворава / А. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1967. – 9 верасня.

113.Суворовский манёвр через годы…: между прошлым и будущим / Алексей Мартынов // Буг. СЭЗ Брест. – 1997. — № 4. – С. 46-47.

К 50-летию кобринского музея.

114. Так создавался музей / А. Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1993. – 10 сак., 13 сак., 17 сак.

115. У истоков : к 50-летию музея имени А. В. Суворова / А. Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1996. – 9 кастр., 12 кастр., 23 кастр., 30 кастр. ; 1 ліст., 6 ліст., 9 ліст.

Вялікая Айчынная вайна

на Кобрыншчыне

116. Боль глыбокага тылу / А. Мартынаў // Камуніс-тычная праца. – 1989. – 8 ліпеня.

117. Вялікі спіс крывавы / А. Мартынаў // Камуніс-тычная праца. – 1988. – 19 красавіка.

Аб масавых расправах над жыхарамі Кобрыншчыны ў гады Вялікай Айчыннай вайны, спаленых вёсках Каменка, Арол, Барысаўка, Рэчыца.

118. Кобрын: ліпень 1944-га / А. Мартынаў // Каму-ністычная праца. – 1989. – 20 ліпеня.

119. Оккупационные будни / А. Мартынов // Кобрын-скі веснік. – 1995. – 28 красавіка.

120. Пад гнетам свастыкі / А. Мартынаў // Камуніс-тычная праца. – 1988. – 30 красавіка, 7 мая.

Кобрын у 1941-1944 гг.

121. Першыя ахвяры вайны / А. Мартынаў // Каму-ністычная праца. – 1988. – 14 красавіка.

Першыя гады акупацыі на Кобрыншчыне.

122. Под гнетом свастики: история / Алексей Мартынов // Кобрин-информ. – 2010. – 18 марта, 15 апреля, 6 мая. – С. 6.

123. Так начиналась война / Аексей Мартынов // Кобрин-информ. – 2010. – 11 февраля. – С. 6.

124. Так пачыналася вайна / А. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1988. – 12 красавіка.

125. Тем временем в городе / Алексей Мартынов // Кобрынскі веснік. – 2012. – 21 ліпеня. – С. 3.

Об освобождении Кобрина.

1812 год на Кобрыншчыне

126. Во славу русского оружия: к 175-летию Отечественной войны 1812 года / А. Мартынов // Заря. – 1987. – 6 августа.

127. Войны в истории Кобринщины / А. Мартынов // Кобрин-информ. – 2009. – 12 февраля, 12 марта.

128. Войны ў гісторыі нашага горада / А. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1987. – 26 лют., 7 сак., 10 сак.

129. Дванаццаты памятны год : да175-й гадавіны Айчыннай вайны 1812 года / А. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1987. – 30 ліпеня. – С. 2.

130. Непростая судьба главного памятника города: исторические памятники Кобринщины / А. Мартынов // Кобрин-информ. — 2010. – 16 сентября. – С. 6.

Об исторических памятниках Кобринщины, в т.ч. о памятнике в честь победы в Отечественной войне 1812 года.

131. Помнит Брестчина 1812 г. / А. Мартынов // Кобрин-информ. – 2009. – 14 мая. – С. 26.

Отечественная война 1812 г., Кобринский бой.

132. «…Припомним, как билися деды в двенад-цатый памятный год» : рукописи не горят / Алексей Мартынов // Кобрынскі веснік. – 2002. — 3 жніўня.

1812 год на Кобринщине.

Вуліцы Кобрына

133. Вуліца, якая носіць імя У. І. Леніна / А. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1970. – 4 красавіка.

134. Галоўная плошча : з гісторыі горада / А. Мартынаў // Камуністычная праца. – 1972. – 24 ліпеня.

135. Довоенные улицы Кобрина: страницы истории / Алексей Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1993. – 9 студзеня. – С. 2.

136. «Мещанская улица» : старонкі гісторыі / А. Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1993. – 17 крас., 21 крас.

137. Прогулка по Первомайской улице [Электрон-ный ресурс] / А. М. Мартынов // Мой Кобрин. – Режим доступа: http:// ikobrin.ru /martinov-13.php. – Дата доступа: 17.07.2018.

138. Что в имени твоем, улица? / Алексей Мартынов // Кобрынскі веснік. – 2002. – 27 ліпеня.

Старэйшыя прафесіі на Кобрыншчыне

139. Вымершие и умирающие профессии: история / Алексей Мартынов // Кобрин-информ. – 2010. – 1 июля. – С. 6.

О профессиях на Кобринщине: гончары, фонар-щики, шабесгои, стекольщики, цегельщики, извозчики, молотебщики.

140. Профессии прошлого / А. Мартынов // Кобрин-информ. – 2010. – 16 сентября. – С. 6.

В безвозвратное прошлое уходят и некоторые профессии, представителей которых в свое время на Кобринщине было не так уж мало.

141. Старейшие профессии Кобринщины : история / Алексей Мартынов // Кобрин-информ. – 2011. – 28 апреля. – С. 6.

142. Старейшие профессии Кобринщины / Алексей Мартынов // Кобрин-информ. – 2011. – 10 февраля. – С. 6.

О профессиях на Кобринщине: колодезники, гон-тари, стрехари, тряпичники, мельники, пильщики, мадьяры, зонтичники, пастухи, дровосеки.

143. Старейшие профессии Кобринщины : история / А. Мартынов // Кобрынскі веснік. – 2011. — 20 студзеня.

144. Старейшие профессии Кобринщины / Алексей Мартынов // Кобрин-информ. – 2011. – 27 января. – С. 6.

О профессиях на Кобринщине: прачки, кузнецы, балагулы.

145. Старейшие профессии Кобринщины / Алексей Мартынов // Кобрин-информ. – 2010. – 14 октября. – С. 6.

О профессиях на Кобринщине: меднолитейное дело, лодочники, бруковщики, глашатаи, водовозы, трубочисты, жерновщики.

146. Старейшие профессии Кобринщины / Алексей Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1995. – 14 студзеня.

О профессиях на Кобринщине: меднолитейное дело, лодочники, бруковщики, глашатаи, водовозы, трубочисты, жерновщики.

147. Старейшие профессии Кобринщины / Алексей Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1995. – 18 студз., 20 студз., 21 студз.

О профессиях на Кобринщине: прачки, кузнецы, балагулы, колодезники, гонтари, стрехари, тряпичники, мельники, пильщики, мадьяры, зонтичники, пастухи, 

148. Умершие и умирающие профессии: страницы истории / Алексей Мартынов // Кобрынскі веснік. – 1995. – 2 лют.,4 лют.,11 лют., 18 лют.

АБ ЖЫЦЦІ І ДЗЕЙНАСЦІ

А. М. МАРТЫНАВА

Долготович, Б. Д. Мартынов Алексей Михайлович / Б. Д. Долготович // Почётные граждане белорусских горо-дов / Б. Д. Долготович. — Минск, 2008. — С. 31.

Мартынаў Аляксей Міхайлавіч // Памяць. Кобрын-скі раён : гісторыка-дакументальная хроніка. – Мінск, 2002. — С.437-438.

Мартынов Алексей Михайлович // Бібліяпанарама / УК «Абласная бібліятэка імя М. Горкага», аддзел бібліятэказнаўства ; [рэдакцыя: А. М. Мяснянкіна і інш.]. — Мінск, 2016. — С. 17, 18.

Гребенников, О. Мундир Николая I: у нас и в Эрмитаже / Олег Гребенников // Заря. — 2019. — 27 апреля. — С. 24.

Директор Кобринского военно-исторического музея имени А. В. Суворова А. М. Мартынов на протяжении многих лет собирал музейные предметы для музеев БССР.

Кузина, С. Площадка для исследователей истории малой родины / Светлана Кузина // Кобрин-информ. – 2019. – 3 октября. – С. 4.

20 сентября во Дворце культуры прошла первая научно-практическая конференция «Мартыновские чте-ния», которую запланировано проводить каждые 5 лет.

Курачук, С. Краязнавец з вялікай літары / Святлана Курачук // Кобрынскі веснік. – 2019. – 21 жніўня. – С. 4.

У Кобрынскай цэнтральнай раеннай бібліятэцы сабраны на папяровых і электронных носьбітах шэраг матэрыялаў-даследаванняў пра А. М. Мартынава.

Курачук, С. Личность в истории малой родины / Светлана Курачук // Кобрин-информ. – 2019. – 15 августа (№ 33). – С. 4. – (К 115-летию со дня рождения А. М. Мартынова. К 80-летию со дня основания Кобринский центральной районной библиотеки).

Курачук, С. Славутыя імёны маёй малой радзімы / Святлана Курачук // Кобрынскі веснік. – 2019. – 23 лістапада. – С. 9.

Кобрынская цэнтральная раённая бібліятэка – у ліку пераможцаў рэспубліканскага конкурсу «Славутыя імёны маёй малой радзімы».

Курачук, С. Імем тваім ганарымся / Святлана Курачук // Заря. – 2019. – 14 декабря. – С. 10.

Сергеев, И. Хранитель истории / Иван Сергеев // Заря. – 2019. – 25 сентября. – С. 7.

Научно-практическая конференция «Мартыновские чтения» прошла в Кобрине.

Бурдыка, В. Захавальнік гісторыі / Вячаслаў Бурдыка // Народная трыбуна. – 2016. – 11 лістапада. –

С. 11.

Летапісцам Кобрыншчыны лічаць Аляксея Міхайла-віча Мартынава.

Дубіна, Л. Служыў ён музам сэрца ўвесь свой век / Людміла Дубіна // Кобрынскі веснік. – 2014. – 30 жніўня. – С. 3.

Да 110-годдзя з дня нараджэння А. М. Мартынава.

Казакова, А. В ногу с XX веком / Анна Казакова // Кобрин-информ. – 2014. – 28 августа. – С. 7.

В музее состоялся вечер памяти, посвящённый 110-летию со дня рождения А. Мартынова.

Рысь, Е. Он нам пример, как слышать мира пульс…/ Елена Рысь // Кобрин-информ. – 2014. – 21 августа. –

С. 6,7.

110-летию со дня рождения А. М. Мартынова посвящается.

Рысь, Е. Все дороги ведут в Храм муз… / Елена Рысь // Кобрин-информ. — 2010. — 20 мая (№ 20). — С. 4.

Бабенко, Е. Историк, краевед, администратор / Елена Бабенко // Кобрынскі веснік. – 2009. – 22 жніўня. –

С. 2.

Бабенко, Е. В. Муза Клио глазами летописца / Е. В. Бабенко // Кобрин-информ. – 2009. – 8 января.

Сушко, Э. Алексею Михайловичу Марты-нову посвящается : стихотворение / Эмилия Сушко // Кобрынскі веснік. – 2009. – 22 жніўня. – С. 2.

Петровская, М. Волей судьбы и людей / Мария Петровская ; фото Анатолия Шугая // Кобрынскі веснік. – 2006. — 23 верасня. – С. 3.

Рысь, Е. Лелея память края своего / Елена Рысь // Кобрин-информ. – 2006. – 28 сентября. – С. 3.

У истоков Кобринского военно-исторического музея стоял А. М. Мартынов.

Вержбицкая, В. Личность в истории Кобрина / Виктория Вержбицкая // Кобрин-информ. – 2004. – 11 ноября. – С. 3.

Историку и краеведу посвящается // Вечерний Брест. — 2004. — 27 августа.

Рысь, А. Захавальнік гісторыі / Алена Рысь // Краяз-наўчая газета. – 2004. — № 36 (верасень).

Рысь, Е. Хранитель истории / Елена Рысь // Коб-рынскі веснік. – 2004. – 18 жніўня. – С. 2.

Хiльчук, М. I яшчэ пра Аляксея Мартынава… / Марыя Хiльчук // Кобрынскi веснiк. — 2004. — 25 жнiўня.

Макарук, О. Жасмин с ароматом истории : хранитель вечности / Ольга Макарук // Заря. – 2003. – 19 июня.

Аб узнагароджанні А. М. Мартынава Ганаровай граматай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь : пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь, 26 кастр. 1999 г., № 1661 // Рэспубліка. – 1999. – 2 лістапада.

Алексей Михайлович Мартынов : [некролог] // Коб-рынскі веснік. – 1999. – 20 лістапада.

Жывой гісторыяй свайго горада называюць жыхара Кобрына А. М. Мартынава // Голас Радзімы. — 1995. — 7 снежня.

Сущук, А. Слово о старшем товарище : А. М. Мартынову – 90 лет / А. Сущук // Кобрынскі веснік. – 1994. – 24 жніўня.

Бібліяграфічныя выданні

цэнтральнай раённай бібліятэкі

Краязнавец з Вялікай літары: біябібліяграфічны паказальнік / УК «Кобрынская цэнтральная раённая бібліятэка», аддзел абслугоўвання і інфармацыі ; склад.

С. Д. Курачук. — Кобрын, 2014. – 48 с.

Ганаровыя грамадзяне горада Кобрына. Мартынаў Аляксей Міхайлавіч // Імі ганарыцца Кобрыншчына. Ганаровыя грамадзяне кобрынскага краю : біябібліягра-фічны даведнік / Кобрынская РЦБС, цэнтральная раённая бібліятэка, аддзел абслугоўвання і інфармацыі ; склад.: гал. бібліёграф С. Д. Курачук. – Кобрын, 2018. – С. 14-23. – (Серыя «Імёны на карце Кобрыншчыны»).

120 гадоў з дня нараджэння А. М. Мартынава (1904) // Зводны Каляндар дат і падзей Кобрыншчыны : краязнаўча-бібліяграфічны каляндар на 2021-2025 гг. / Кобрынская раённая цэнтралізаваная бібліятэчная сістэма, цэнтральная раённая бібліятэка, аддзел абслугоўвання і інфармацыі ; склад.: С. Д. Курачук, Л. С. Дардзюк. – Кобрын, 2020. – С. 129.

Візітная картка горада : бібліяграфічны паказальнік да 70-годдзя з часу заснавання Кобрынскага ваенна-гістарычнага музея імя А. В. Суворава / Кобрынская РЦБС, цэнтральная раённая бібліятэка, аддзел абслугоўвання і інфармацыі ; склад. С. Д. Курачук. – Кобрын, 2016. – 28 с. : фат.

Краязнаўцу і гісторыку прысвячаецца : каляндар урачыстасцей да 110-годдзя з дня нараджэння А. М. Мартынава / УК «Кобрынская цэнтральная раённая бібліятэка», аддзел абслугоўвання і інфармацыі ; склад.

С. Д. Курачук. – Кобрын, 2014. – 8 с.

Летапісец Кобрынскага музея: зборнік артыкулаў А. Мартынава аб ваенна-гістарычным музеі / Кобрынская цэнтральная раённая бібліятэка, аддзел абслугоўвання і інфармацыі ; склад.: С. Д. Курачук, Л. П. Сысоева. — Кобрын, 2014. – 80 с.

Памяць сэрца: тэма Вялікай Айчыннай вайны ў публікацыях А. М. Мартынава / УК «Кобрынская цэнт-ральная раённая бібліятэка», аддзел абслугоўвання і інфармацыі ; склад.: С. Д. Курачук, Л. П. Сысоева. — Кобрын, 2014. – 84 с.

Стаяў у вытокаў… : буклет аб установах горада Кобрына, да якіх меў дачыненне А. М. Мартынаў / УК «Кобрынская цэнтральная раённая бібліятэка», аддзел абслугоўвання і інфармацыі ; склад. Ю. П. Пракапук , рэд. С. Д. Курачук.- Кобрын, 2014.

Ад заснавання — да дзён сённяшніх : кніжка-раскладка да 75-годдзя Кобрынскай цэнтральнай раённай бібліятэцы / УК «Кобрынская цэнтральная раённая бібліятэка», аддзел бібліятэчнага маркетынгу ; склад. Т. А. Галавейка. – Кобрын, 2014.

«Асоба ў гісторыі Кобрына» : Аляксей Міхайлавіч Мартынаў // Каб не абарвалася нітка памяці… : нарыс аб краязнаўцах Кобрыншчыны / Кобрынская цэнтральная раённая бібліятэка, аддзел абслугоўвання і інфармацыі ; склад. гал. бібліёграф С. Д. Курачук.– Кобрын, 2009. — С. 2-12.

Живая история города Кобрина : Алексей Михай-лович Мартынов / Кобринская центральная районная библиотека. – Кобрин, 1998. – 5 с. – Библиография : 34 назв.

АЛФАВІТНЫ ПАКАЗАЛЬНІК ПРАЦ
Аб нашым музеі1, 107Довоенные улицы Кобрина17, 135
Адкуль пайшоў горад2Дом Суворава рэстаўруецца18, 108
Бежанская эпапея  3Дык якім быў замак?19
Беженская эпопея4З гісторыі аховы здароўя на Кобрыншчыне20
Биография юбиляра5З успамінаў21
Боль глыбокага тылу6, 116Знамянальная гадавіна22
Во славу русского оружия7, 126Калі Кобрын дарыўся23
Войны ў гісторыі нашага горада8, 128Кобрин24
Войны в истории Кобринщины9, 127Кобринские гербы25
Впору бить тревогу, или как же дошли мы до жизни такой?10Кобрын: ліпень 1944-га  26, 118
Вуліца, якая носіць імя У.І. Леніна11, 133Кобрынская пошта27
Вымершие и умирающие профессии12, 139Кобрынскі замак28
Вялікі спіс крывавы13, 117Кобрынскія кірмашы29
Галоўная плошча14, 134Кобрынскія чыгуначнікі30
Дванаццаты памятны год15, 129Кобринское действо31
Дняпроўска-Бугскі канал16Кобринщина на географических картах32
Кому дарили Кобрин?33Непростая судьба главного памятника города48, 130
Конец «мещанских» улиц34Новыя паступленні музея імя Суворава49 112
Крык душы, або Трыумф публічнасці35О земле-кормилице  50
Лёс архіваў нашага горада36«Одумерщина»  51
Мармуровыя вехі гісторыі37Оккупационные будни  52, 119
Мартыралог кобрынскага яўрэйства38Пад гнетам свастыкі  53, 120
Межы мяняла гісторыя39Памяти кобринского еврейства54
«Мещанская улица»40, 136Першыя органы Савецкай улады55
Музею імя Суворава – 20 год41, 109Первая «Просвита» в Кобрине56
Музею – 30 лет42, 110Першыя ахвяры вайны  57, 121
Музею 40 гадоў43, 111Под гнетом свастики  58, 122
На «крэсах усходніх»  44Подых навальницы  59
На паверхні і ў глыбіні45Полонизация, русифи-кация и прочие «зации»: (Евреизация)  60
На парозе новага часу46Полонизация, русифи-кация и прочие «зации» (Германизация)61
На переломе веков47Полонизация-ополячивание62
Полонизация, русифи-кация и прочие «зации» (Русификация)63Рэха рэвалюцыі ў Кобрыне  76
Полонизация, русификация и прочие «зации»: (Советизация)64Самы стары дом  77
Полонизация, русификация и прочие «зации»: (Украинизация)65Свабоду прынесла Расія  78
Полонизация, русификация и прочие «зации»: (Белорусизация)66Свидетель нашей истории  79
Помнит Брестчина 1812 год67, 131Старейшие профессии Кобринщины80-86, 141-147
Потерянное двадцатилетие68Старые казармы87
Потерянное двадцатилетие69Сувораў у Кобрыне  88
«…Припомним, как билися деды в двенадцатый памятный год»70, 132Суворовский манёвр через годы  89, 113
Прогулка по Первомай-ской улице  71, 137Судьбоносный 1939  90
Профессии прошлого72, 140Сумбурные заметки о земле-кормилице91
Рэлігія ў жыцці Кобрын-шчыны73Так начиналась война92, 123
Религия в жизни Кобринщины74  Так создавался музей93, 114
Рождественские святки в древнем Кобрине Три юбиляра75   95Тем временем в городе94, 125  
У истоков96, 115  
У Кобрыне 70 гадоў назад 97  
Уладатрымальнікі98  
Умершие и умирающие профессии99, 148  
Умолчание зазорно, или Загубленный мемориал100  
Унія на Кобрыншчыне101  
Чем жили раньше кобринчане?102  
Что в имени твоем, улица?103, 137  
Што было  104  
Юбилярам – 430  105  
Это наша история106  

АЛФАВІТНЫ СПІС ПЕРЫЯДЫЧНЫХ ВЫДАННЯЎ, МАТЭРЫЯЛЫ З ЯКІХ УКЛЮЧАНЫ Ў ПАКАЗАЛЬНІК

Берестейський край

БугСЭЗ Брест

Вечерний Брест

Голас Радзімы

Заря

Камуністычная праца

Кобрин-информ

Кобрынскі веснік

Краязнаўчая газета

Народная трыбуна

Рэспубліка

ЗМЕСТ

АД СКЛАДАЛЬНІКА                                            3

БІЯГРАФІЧНЫ НАРЫС                                                 6

ДАКУМЕНТЫ З СЯМЕЙНАГА АРХІВА                      20

БІБЛІЯГАФІЧНЫЯ МАТЭРЫЯЛЫ                             26

Працы А. М. Мартынава                                   26

Працы А. М. Мартынава па тэмах                39

Ваенна-гістарычны музей імя А.В. Суворава         39

Вялікая Айчынная вайна на Кобрыншчыне              40

1812 год на Кобрыншчыне                                            41

Вуліцы Кобрына                                                                41

Старэйшыя прафесіі Кобрыншчыны                         42

Аб жыцці і дзейнасці А. М. Мартынава       44

АЛФАВІТНЫ ПАКАЗАЛЬНІК ПРАЦ                           50

АЛФАВІТНЫ СПІС ПЕРЫЯДЫЧНЫХ

ВЫДАННЯЎ                                                                      54

Даведачнае выданне

Краязнавец з вялікай літары

да 115-годдзя з дня нараджэння

Аляксея Міхайлавіча Мартынава

Складальнік

Курачук Святлана Дзмітрыеўна

Камп’ютарная вёрстка С. Д. Курачук

Камп’ютарны дызайн вокладкі П. С. Грыневіч

На беларускай, рускай мовах

Надрукавана на камп’ютарна-выдавецкай сістэме Кобрынскай цэнтральнай раённай бібліятэкі

Вул. Маршала Жукава, 12, 225306, Кобрын

Цэнтральная раённая бібліятэка дзяржаўнай установы культуры «Кобрынская раённая цэнтралізаваная бібліятэчная сістэма»

E-mail kobrinlib@gmail.com

 

www.krcls.by

Добавить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован.